Bạn đang xem: Từ cực là gì
• căn bệnh trung hoạ Tây phương đổi mới tương tụng - 病中畫西方變相頌 (Bạch Cư Dị)• Dã vọng (Thanh thu vọng bất cực) - 野望（清秋望不极） (Đỗ Phủ)• Đồng Ôn Đan Đồ đăng Vạn Tuế thọ - 同溫丹徒登萬歲樓 (Hoàng đậy Nhiễm)• Đường cầm cố kiểm hiệu công cỗ viên nước ngoài lang Đỗ quân tuyển mộ hệ minh - 唐故檢校工部員外郎杜君墓系銘 (Nguyên Chẩn)• Ngọc giai oán - 玉階怨 (Tạ Diễu)• Sương thiên - 霜天 (Nguyễn tứ Giản)• Tráng du - 壯遊 (Đỗ Phủ)• Trương Hảo Hảo thi - 張好好詩 (Đỗ Mục)• Vân trung quân - 雲中君 (Khuất Nguyên)• Xuân sầu thi hiệu Ngọc Xuyên Tử - 春愁詩效玉川子 (Tiết Quý Tuyên)
1. (Danh) trụ cột nhà, cột trụ nhà. ◇Trang Tử 莊子: “Kì lạm hữu phu thê thần thiếp đăng cực giả” 其鄰有夫妻臣妾登極者 (Tắc Dương 則陽) sản phẩm xóm fan ấy, gồm cả vợ chồng, tôi tớ, tì thiếp leo lên trụ cột nhà.2. (Danh) địa điểm cao xa nhất, chỗ tận cùng. ◇Thi kinh 詩經: “Du du yêu quý thiên, phân tử kì hữu cực?” 悠悠蒼天, 曷其有極 (Đường phong 唐風, Bảo vũ 鴇羽) Trời xanh cao xa tê ơi, lúc nào đến được vị trí tận cùng?3. (Danh) Ngôi vua. ◎Như: “đăng cực” 登極 lên ngôi vua.4. (Danh) Chỗ ở trung tâm làm chuẩn chỉnh tắc, khuôn mẫu. ◇Thi tởm 詩經: “Thương ấp dực dực, Tứ phương chi cực” 商邑翼翼, 四方之極 (Thương tụng 商頌, Ân vũ 殷武) kinh đô nhà Thương rất tề chỉnh, làm cho khuôn mẫu cho những nước ở bốn phương.5. (Danh) Chỉ sao Bắc cực.6. (Danh) công cụ (như trái cân) để xác minh trọng lượng (nặng nhẹ). ◇Dật Chu thư 逸周書: “Độ tiểu đại dĩ chánh, quyền khinh thường trọng dĩ cực” 度小大以正, 權輕重以極 (Độ huấn 度訓) Đo lớn bé dại thì dùng cái “chánh”, cân nặng nhẹ dùng mẫu “cực”.7. (Danh) Đầu trục trái đất. ◎Như: “nam cực” 南極 cực nam địa cầu, “bắc cực” 北極 cực bắc địa cầu.8. (Danh) Biên tế, biên giới. ◇Tuân Tử 荀子: “Vũ trung lục chỉ vị chi cực” 宇中六指謂之極 (Nho hiệu 儒效) khu vực tận cùng của “lục chỉ” (trên, bên dưới và tư phương hướng) gọi là “cực” 極, tức là biên tế.9. (Danh) Số mục: triệu lần một triệu. § những thuyết không thống nhất. ◇Thái bình ngự lãm 太平御覽: “Thập thập vị đưa ra bách, thập bách vị bỏ ra thiên, thập thiên vị bỏ ra vạn, thập vạn vị bỏ ra ức, thập ức vị chi triệu, thập triệu vị chi kinh, thập tởm vị đưa ra cai, thập cai vị đưa ra bổ, thập bửa vị chi tuyển, thập tuyển chọn vị bỏ ra tái, thập tái vị đưa ra cực” 十十謂之百, 十百謂之千, 十千謂之萬, 十萬謂之億, 十億謂之兆, 十兆謂之經, 十經謂之垓, 十垓謂之補, 十補謂之選, 十選謂之載, 十載謂之極 (Quyển thất ngũ dẫn Hán Ưng Thiệu 卷七五引漢應劭, Phong tục thông 風俗通).10. (Danh) Đầu điện. ◎Như: “âm cực” 陰極 rất điện âm, “dương cực” 陽極 cực điện dương.11. (Động) tìm hiểu sâu xa, thuộc cứu. ◇Vương Sung 王充: “Thánh nhân bỏ ra ngôn, (...), bất năng tận giải, nghi nan dĩ cực chi” 聖人之言, (...), 不能盡解, 宜難以極之 (Luận hành 論衡, Vấn Khổng 問孔).12. (Động) Khốn quẫn; làm cho khốn quẫn, nhọc nhằn. ◇Mạnh Tử 孟子: “Kim vương vãi điền liệp ư thử, bách tính văn vương xa mã chi âm, con kiến vũ mao đưa ra mĩ, cử tật tay chân át nhi tương cáo viết: "Ngô vương đưa ra hiếu điền liệp, phù hà sử xẻ chí ư thử rất dã, phụ tử bất tương kiến, huynh đệ thê tử li tán." test vô tha, bất dữ dân đồng lạc dã” 今王田獵於此, 百姓聞王車馬之音, 見羽旄之美, 舉疾首蹙頞而相告曰: "吾王之好田獵, 夫何使我至於此極也, 父子不相見, 兄弟妻子離散." 此無他, 不與民同樂也 (Lương Huệ vương hạ 梁惠王下) Nay công ty vua bày ra cuộc săn phun ở đây, trăm bọn họ nghe giờ xe tiếng con ngữa của vua, thấy nghi trượng vũ mao đẹp mắt đẽ, chống mặt nhăn mũi (tỏ vẻ thống hận ngán ghét) nói cùng nhau rằng: "Vua ta yêu thích săn bắn, sao mà tạo nên ta khốn quẫn trí nhọc nhằn mang lại thế, thân phụ con không gặp mặt mặt nhau, bằng hữu vợ con li tán." không tồn tại lí vì nào khác, vua cùng với dân cần yếu cùng vui thú giống hệt được.13. (Động) Tới, đến. ◇Khang Hữu Vi 康有為: “Hành mang bất tri sở tòng, cư trả bất tri sở vãng; phóng hồ nước trung lưu, nhi mạc tri sở hưu; chỉ hồ nam bắc, nhi mạc tri sở cực” 行者不知所從, 居者不知所往; 放乎中流, 而莫知所休; 指乎南北, 而莫知所極 (Thượng Thanh đế đệ lục thư 上清帝第六書).14. (Động) cho tới cùng, lên tới mức điểm cao nhất. ◇Thi khiếp 詩經: “Tuấn rất vu thiên” 駿極于天 (Đại nhã 大雅, Tung cao 崧高) cao cường tới tận trời.15. (Tính) Xa. ◇Từ Hạo 徐浩: “Địa cực lâm yêu đương hải, Thiên diêu vượt đẩu ngưu” 地極臨滄海, 天遙過斗牛 (Yết Vũ miếu 謁禹廟).16. (Tính) Tận cùng, các nhất, cao nhất. ◎Như: “cực điểm” 極點 điểm trên cao nhất, “cực phong” 極峰 ngọn núi cao nhất, chỉ người thủ lãnh cao nhất.17. (Phó) Rất, lắm. ◎Như: “cực vi cao hứng” 極為高興 cực kỳ vui mừng, “mĩ rất liễu” 美極了 đẹp mắt quá.18. § Thông “cức” 亟.
① loại nóc nhà, ni gọi những sự vật gì rất cao là rất là vì nghĩa đó.② trước khi trời khu đất chưa phân chia rành rẽ điện thoại tư vấn là thái rất 太極, ngôi vua điện thoại tư vấn là hoàng rất 皇極, vua lên ngôi call là đăng cực 登極 phần đa là ý nói siêu cao không ai hơn nữa.③ Phần cực hai đầu quả đất call là cực. Phần về phía nam gọi là nam cực 南極, phần về phía bắc call là bắc rất 北極.④ thuộc cực, như ơn bố mẹ gọi là võng cực bỏ ra ân 罔極之恩 nghĩa là loại ơn không cùng, như rất ngôn kì lợi 極言其利 nói đến hết mẫu lợi, v.v.⑤ Mỏi mệt, như tiểu rất 小極 hơi mệt.⑥ Sự xấu nhất, khổ nhất.⑦ Trọn, hết, mười năm gọi là một trong cực.⑧ Ðến.⑨ thuộc nghĩa với chữ rất 亟.
① (văn) Nóc nhà; ② nơi cùng tột, chỗ về tối cao, cực: 北極 Bắc cực; 陽極 rất dương; ③ Tột bực, hết mức: 物極必反 số đông sự vật khi đạt mang đến chỗ cùng cực thì xoay trở lại; 窮凶極惡 cực kỳ hung ác; ④ (pht) Rất, lắm, quá, vô cùng, hết sức mực, không còn sức, tột bực...: 極大的憤慨 khôn xiết căm phẫn; 極爲高興 cực kỳ vui mừng; 好吃極了 Ngon quá, ngon ghê; 好看極了 tốt quá, tuyệt ghê; 熱極了 lạnh quá, nóng bị tiêu diệt người; 及聞梁王薨，竇太後哭極哀Đến khi nghe tới Lương vương qua đời, Đậu thái hậu khóc rất bi đát (Sử kí: Lương Hiếu vương thay gia); ⑤ (văn) Mỏi mệt, mệt nhọc: 小極 tương đối mệt nhọc; ⑥ (văn) Sự xấu tốt nhất khổ nhất, cùng cực; ⑦ (văn) Trọn, hết; ⑧ (văn) Đến; ⑨ (văn) Tiêu chuẩn: 建極 Lập phải tiêu chuẩn; ⑩ (văn) Như 亟 (bộ 二). Xem 极
Xem thêm: Một Nam Châm Điện Gồm - Nam Châm Điện Có Cấu Tạo Gồm:
Đầu cùng. Tận cùng. Chỗ chấm dứt. Chẳng hạn khốn cùng — Ngôi vua. Chẳng hạn Đăng rất ( đăng vương ) — Rất. Lắm. Hết sức — loại đòn dông làm việc nóc công ty — Đầu trái đất. Khốn khổ. Chẳng hạn cực nhục, cực khổ.
âm rất 陰極 • âm cực dương hồi 陰極陽回 • chén cực 八極 • bắc cực 北極 • âm cực dương hồi 否極泰來 • củng rất 拱極 • cơ cực 窮極 • củng cực lạc ngâm tập 拱極樂吟集 • cực to 極大 • đỉnh điểm 極點 • cực đỉnh 極頂 • cực đoan 極端 • tột bậc 極度 • rất hạn 極限 • cực hình 極刑 • rất hữu 極右 • cực khổ 極苦 • cực kỳ 極其 • rất lạc trái đất 極樂世界 • rất liễu 極了 • rất lực 極力 • cực mục 極目 • rất phẩm 極品 • cực quang 極光 • cực quyển 極圈 • cực tả 極左 • cực tiểu 極小 • rất trí 極致 • cực tuyển 極選 • diệu rất 妙極 • đăng rất 登極 • điện rất 電極 • kiến cực 建極 • lục cực 六極 • lưỡng rất 兩極 • nam cực 南極 • tam cực 三極 • tây cực 西極 • thái rất 太極 • thái cực quyền 太極拳 • lành mạnh và tích cực 積極 • tiễn cực 踐極 • tiêu cực 消極 • vô cực 無極
• Bắc phong (Bắc phong phá phái mạnh cực) - 北風（北風破南極） (Đỗ Phủ)• Đắc gia thư - 得家書 (Đỗ Phủ)• Đông dạ bất mị ngẫu thành - 冬夜不寐偶成 (Trần Đình Túc)• Hoạ Hoài Trân thị hạ thủ vãn diểu nguyên vận - 和懷珍氏夏首晚眺原韻 (Nguyễn Phúc Ưng Bình)• Minh Đạo gia huấn - 明道家訓 (Trình Hạo)• vượt giang - 過江 (Từ Huyễn)• Thanh hà loài kiến vãn thuyền sĩ tân hôn dữ thê biệt tác - 清河見挽船士新婚與妻別作 (Tào Phi)• Thủ 10 - 首１０ (Lê Hữu Trác)• Thuỷ điệu ca đầu - Du vịnh - 水調歌頭－遊泳 (Mao Trạch Đông)• Tiễn Vũ Văn Đồng độc nhất vô nhị dụ Chiêm Thành quốc - 餞宇文同一諭占城國 (Phạm Sư Mạnh)